سَنُرِیهِمْ آیاتِنا فِی الْآفاقِ وَ فِی أَنْفُسِهِمْ حَتَّی یَتَبَیَّنَ لَهُمْ أَنَّهُ الْحَقُّ سوره فصلت، آیه ۵۲.
آن سلطان ملت مصطفوی، آن برهان حجت نبوی، آن عامل صدیق، آن عالم تحقیق، آن میوه دل اولیاء، آن جگرگوشه انبیاء، آن وصی علی، آن وارث نبی، آن عارف عاشق: جعفرالصادق رضی الله عنه.
و چون از اهل بیت بود و سخن طریقت او بیشتر گفته است و روایت از وی بیشتر آمده است کلمه ای چند از آن او بیاوریم که ایشان همه یکی اند. چون ذکر او کرده شود از آن همه بود. نه بینی که قومی که مذهب او دارند، مذهب دوازده امام دارند. یعنی یکی دوازده است و دوازده یکی.
اگر تنها صفت او گویم، به زبان و عبارت من راست نیاید که در جمله علوم و اشارات و عبارات بی تکلف به کمال بود، و قدوه جمله مشایخ بود، و اعتماد همه بر وی بود، و مقتدای مطلق بود. هم الهیآن را شیخ بود، و هم محمدیان را امام، و هم اهل ذوق را پیشرو، و هم اهل عشق را پیشوا. هم عباد را مقدم، هم زهاد را مکرم. هم صاحب تصنیف حقایق، هم در لطایف تفسیر و اسرار تنزیل بی نظیر بود، و از امام باقر رضی الله عنه بسیار سخن نقل کرده است و عجب دارم از آن قوم که ایشان خیال بندند که اهل سنت و جماعت را با اهل بیت چیزی در راه است که اهل سنت و جماعت اهل بیت را باید گفت به حقیقت. ومن آن نمی‌دانم که کسی در خیال باطل مانده است، آن می دانم که هر که به حضرت محمد (ص) ایمان دارد و به فرزندانش ندارد به حضرت محمد(ص) ایمان ندارد.
امام حق، پیشوای مؤمنان، نور بخش هدایت طلبان و دلیل رهروان طریق حق و وارث انبیا و مصداق اتم و اکمل عباد الرحمن است.
امام، ابر پر باران و ماه تابان و خورشید درخشان هدایت است و راه روشن سعادت.
امام، رهبر سیاسی و فکری جامعه و خلیفه خدا در روی زمین و حاکم و ولیّ امر مؤمنان است.
امام، معدن قداست و طهارت و پارسایی و زهد و علم و عبادت است. امام علیه السّلام، مخزن علوم الهی و از راسخان در علم است که همه تشنگان علوم و معارف اسلامی از آبشار خروشان دانشش سیراب می شوند.
امامان پاک به دلیل وسعت علمی که داشتند، خاصه آن علمی که منشأ الهی داشته در جامعه اسلامی، مرجعیت علمی داشتند و خلفا، امرا، فرهیختگان در بسیاری از مشکلات فقهی، کلامی و دینی خویش به آنها رجوع می کردند.
امام امیر مؤمنان علی علیه السّلام بارها می فرمود:
سلونی قبل ان تفقدونی.
پیش از آن که مرا از کف دهید از من بپرسید.
به شهادت تاریخ، احدی از صحابه رسول خدا صلّی اللَّه علیه و آله و سلم جز علی بن ابی طالب علیه السّلام چنین ادعایی نکرده بود.
در روایتی در باره علوم گسترده و بیکران ائمه هدی علیهم السّلام از لسان در باره حضرت صادق علیه السّلام آمده است:
من به آنچه در آسمان ها و زمین و بهشت و جهنم است، علم دارم و از دقایقی که قبلا اتفاق افتاده، و بعدا روی می دهد، اطلاع دارم.
با توجه به آنچه به عنوان نمونه ذکر شد، جای هیچ تعجبی نیست که ببینیم از آن مخزن علم الهی، علومی تراوش کند که به اصطلاح این عصر، جزو معارف تجربی است.
از جمله آثاری که در این زمینه از لسان مبارک امام صادق علیه السّلام صادر شده و هم اینک در دست است روایتی طولانی است در توحید، معروف به «توحید مفضل» که به واسطه یکی از شاگردان ممتاز امام صادق علیه السّلام به جای مانده است.
راوی ، یکی از تربیت یافتگان حوزه شکوفای شیعه، مفضل بن عمر جعفی کوفی است. این دانشمند نامی کمال و فضیلت فراوان داشته و عمری با حضور در محفل امام صادق و امام کاظم علیهما السّلام از مکتب سعادتبخش ایشان درس معرفت آموخت. مفضّل در زمره اصحاب خاص امامان بوده و در نزد آنان از موقعیت ویژه ای برخوردار بوده است.
بر اساس آنچه در کتب رجال و تاریخ آمده است، امامان شیعه در بزرگداشت و گرامی داشت مفضل سخن ها گفته و درها سفته اند.
از مجموع این روایات بخوبی روشن می شود که مفضّل مورد لطف و عنایت و وثوق ائمه علیهم السّلام بوده است. با دقت در متن حدیث و معارف بلندی که امام علیه السّلام بیان فرموده مقام علمی مفضّل نیز آشکار می شود؛ زیرا پیامبران و امامان با هر مخاطبی به میزان فهم و دانش آنان سخن گفته اند.
برای آن که متنی درست و درخور از ترجمه توحید مفضل در دسترس طالبان قرار گیرد از نسخه های خطی و چاپی خاصه نسخه ای که توسط عالم فرزانه عبد الصمد فیروزآبادی استنساخ شده و به شماره ۲۰۵۱ در کتابخانه عظیم مرحوم آیت اللَّه العظمی مرعشی نجفی (ره) نگاهداری می شود، استفاده شده است.
و الحمد للَّه اولا و آخرا و ظاهرا و باطنا